Minister's welcome in Tongan

Fakafe’iloaki ki he www.localcouncils.govt.nz

Ko hoku lakanga koia ko e Minisitā ‘o e Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga, koia ai ‘oku ou taukave’i ke toe lelei ange ‘e tau ‘ilo ki he Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga mo ‘ene ngaahi ngāue, pea ke fakalotolahi’i ange ‘a e fengāue’aki ‘a e kakai fakalūkufua pea mo e ngaahi fa’ufa’u pe fokotu’utu’u ‘a e Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga.

Ko e Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga ‘oku ne uesia kitautolu kotoa faka’aho, pea ‘oku tokoni ke fakamalohi, tauhi ke malu e komiuniti. Ko e ngāue ‘a e Kōsilio ‘oku lahi hake ia he 3% ‘o e fakakatoa ‘o e tu’unga faka’ekonomika ‘a Nu’usila.

Ko ho’o Kōsilio Fakavahefonua ‘oku ne tokanga’i ‘a e mo’ui lelei fakavahefonua pea mo e ngaahi ngāue mahu’inga ‘aupito hange ko e ‘uuni me’a (fo’iakau etc.)‘oku tapu ke hu mai ki he fonua ni, fokotu’utu’u ki he ngaahi me’a fakafokifā fakavahefonua, fokotu’utu’u ki he fefononga’aki he hala´ fakavahefonua pea mo e ngaahi ma’u’angalelei kehekehe.

Ko ho kolo´ pe Kōsilio Fakavahefonua ‘oku ne tokanga’i ‘a e mo’ui lelei ‘a e komiuniti, pea mo e ngaahi fokotu’utu’u langa fakalakalaka ma’ae komiuniti, tokanga’i ‘o e ngaahi potungaue-fakafokifā mo e ‘atakai, ngaahi hala pule’anga mo e fe’alu’aki, ngaahi me’a fakafale-malolo, vai mo e vai ‘uli, mo’uilelei mo e malu pe hao ‘a e kakai ( kau heni hono tokanga’i ‘o e ngaahi nofo’anga, polokalama fakalelei mo’ui mo e leva’i lelei ‘o e ngaahi ma’u’angalelei kehekehe (kau heni hono faka’aonga’i ‘o e kelekele mo e leva’i lelei ‘o e ngaahi fokotu’utu’u fakalakalaka).

Ko e ngaahi tu’utu’uni ki he komiuniti´ ‘oku fakahoko ia mei he Kōsilio, makatu’unga ‘i ha ngaahi me’a laulōtaha kehekehe ‘oku kaunga ki hono fakahoko ‘o ha me’a – siokalafi, tokolahi ‘o e kakai, levolo ‘o e tupulaki mo e fakalakalaka, ngaahi faikehekehe mo e faka’a’onga’i ‘o e ‘atakai, ko e konga si’i pe ‘ena ‘oku fakaha atu. ‘Oku nau ‘oatu foki ‘a e ngaahi tu’utu’uni ha founga ‘e lava te nau ngāue ma’uma’uluta mo lelei ai.

‘I he tu’asila ni, teke fetaulaki ai mo e fakamatala fekau’aki mo e ngaue pe fatongia ‘o e Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga ki hono kakai katoa. ‘Oku fakahangahanga ‘eni ke fakataukei’i ko e mo e fakamatala ke tokoni ki hono fokotu’utu’u ‘o e ngaahi ngāue ‘a ho’o Kōsilio ‘i ha levolo tatau mo e ngaahi Potungāue Fakafeitu’u Fakapule’anga fakalukufua, pea ke tokoni’i ‘a e fakamatala ‘e ‘oatu fakahangatonu kia ko e mei ho’o Kōsilio.

‘Oku ou fakalotolahi’i ko e ke ke ngāue fakataha mo ho’o Kōsilio, koe’uhi ko ’enau ngaahi tu’utu’uni tene uesia ko e mo ho’o fanau mo e fanga mokopuna.